سفرنامه عراق ۱: از خوزستان تا شهر حله

از تابستان برنامه‌ریزی کرده بودیم که بهمن‌ماه چهار نفره برویم عراق؛ با خودرو حسین شرفی، من و محمدرضا جوادی یگانه و جبار رحمانی. جوادی یگانه به‌واسطه مسئولیت تازه‌ای که در دولت بر عهده گرفت، و جبار رحمانی از آنجا که ماه بعدی سفر خارجی طولانی‌ای در پیش دارد، نتوانستند همراهی کنند. در عوض، اسماعیل ریاحی که تجربه چند سفر داخلی با یکدیگر داشتیم و جواد عابد خراسانی که در سفر آسیای میانه (ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان) با هم بودیم، آماده سفر بودند و همراه شدند. البته جبار شب پیش از حرکت در جمع‌مان بود...

ادامه نوشته

تفسیر مسائل ایران با عینک قومی

امیر هاشمی مقدم: انصاف‌نیوز

خوزستان تشنه است و پاسخ تشنگان را شوربختانه با خشونت می‌دهند. همین است که تاکنون تنی چند از هم‌میهنان‌مان با لبان تشنه در خون خود غلتیده‌اند. چندین دهه مدیریت ناکارآمد و جدال با طبیعت که خود را در برنامه‌هایی همچون جنون سدسازی، خودکفایی در برخی محصولات کشاورزی، ساخت صنایع آب‌بر در مناطق بیابانی و... نشان داده، نه تنها خوزستان، که چهارمحال و بختیاری به‌عنوان سرچشمه بزرگترین رودخانه‌های ایران (کارون و زاینده‌رود)، اصفهان، یزد و کرمان را نیز با بحران کم‌آبی و خشکسالی روبرو کرده است. اما در این میان برخی تلاش دارند این مسائل زیست‌محیطی و در پی آن، مسائل اجتماعی-فرهنگی رخ‌داده را با عینک قومی دیده و تئوری‌های توطئه خود را بپرورانند...

ادامه نوشته

آغاز سال نوی مندائیان

امیر هاشمی مقدم

روز 27 تیرماه، آغاز 445387 (چهارصد و چهل و پنج و سیصد و هشتاد و هفتمین) سال مندائیان بود. مندائیان که «صابِئین» نیز خوانده می‌شوند، پیروان دینی کمتر شناخته‌شده در ایران و بسیار پر رمز و رازند. برخی آنان را ستاره‌پرست می‌نامند که به دلیل جایگاه ستارگان در اسطوره‌شناسی‌شان است. خودشان هم کمتر درباره دین‌شان سخن می‌گویند. در واقع ایشان پیروان حضرت یحیی هستند و چون غسل کردن در آب روان، برجسته‌ترین رفتار دینی‌شان است، به «تعمیدیان» نیز شناخته می‌شوند؛ همچنانکه حضرت یحیی نیز، حضرت عیسی را غسل تعمید داد...

ادامه نوشته

سیدصالح: جد سادات مشایخ بختیاری

...در حالی که هر سه نفرمان کارت ملی همراه مان بود، مدیر مهمانخانه می گفت هر شب اماکن به اتاق های مان سرکشی می کند و بدون شناسنامه برای مان دردسر می شود. می گفت بروید از اماکن نامه بگیرید که خانواده اید! خودش هم کلی ناراحت بود و می گفت اینجوری مشتری های مان را از دست می دهیم. برای من هم قابل پذیرش نبود که پدر 84 ساله و مادر 72 ساله ام را دنبالم راه بیندازم ببرم اماکن تا آنها تأیید کنند که اینها زن و شوهر هستند (آبان امسال 60 سال است که با یکدیگر زندگی می کنند). بهم بر خورد و با وجودی که هم خودم خسته بودم و هم پدر و مادر پیرم، قید پیدا کردن قبر پدربزرگم، بازدیدی دوباره از آثار باستانی ایذه و استراحت کردن شبانه را زده و خستگی برگشت دوباره در آن جاده کوهستانی که شب ها پر از کامیون و تریلی است را به جان خریده و شبانه برگشتیم. هرچند لذت و خوشی سفر و زیارت آن روز برای پدر و مادرم، در طول بازگشت به دلیل خستگی و کهولت شان کلاً از بین رفت. با چنین قوانین دست و پاگیری نباید انتظار داشته باشیم حتی گردشگری داخلی مان هم سامان بگیرد، چه برسد به جذب ارز از طریق گردشگران خارجی.
این سفرنامه را پیش از این در وب سایت انسان شناسی و فرهنگ منتشر کرده بودم.

 

ادامه نوشته

تأملی درباره مسئله هویت در ایران

تاملی درباره مسئله هویت در ایران

 

منتشر شده در روزنامه همبستگی: دوشنبه ۲۲ اسفند ۱۳۸۵

...حس کنجکاوی‌ام گل کرد و برای پی بردن به کنه ماجرا خود را به نقطه مذکور رساندم. برایم جالب بود. سه نفر جهانگرد چشم بادامی (از این اصطلاح استفاده می‌کنم، چون نمی‌دانم از کدام یک از کشورهای شرق آسیا بودند) در محوطه ایستاده بودند و دانش‌آموزان هم برای عکس کرفتن با آنها، چه تقلاها که نمی‌کردند؛ همدیگر را هل می‌دادند؛ لباس یکدیگر را می‌کشیدند؛ خود را به زور به جهانگردها می‌رساندند؛ جیغ می‌زدند و داد و فریاد می‌کردند و... خلاصه افتضاحی بود. در حیرت ماندم که کدام بخش از وجودشان با عکس گرفتن همراه بیگانگان تکمیل می‌شود؟...

ادامه نوشته

دمی با هموطنان عرب

دمی با هموطنان عرب
 
...از يه جاده سرسبز با تپه هاي کوچک, اما خيلي قشنگ گذشتيم. روستاهاي کنار جاده عرب نشين بودن. گاوميشهاشون اطراف جاده بود. بالاخره به خود چغازنبيل رسيديم. يه اتاق در فاصله حدودا 100 متريش قرار داشت که دو تا پيرمرد عرب داخلش بودند. پيش خودم گفتم اينجا هم بليط نيم بها بگيريم. اما وقتي به بليط فروش گفتيم که دانشجو ائيم, بدون اينکه کارت دانشجوئي مون را ببينه, گفت: «دانشجوئيد؟ بفرماييد داخل». احترامي برامون قائل شد که براي دانشجوهاي نيم قرن پيش کشورمون قائل مي شدند...
ادامه نوشته