تکلیف دانشجویی

مبانی مردم­شناسی:

با توجه به مبحث این جلسه درس «مبانی مردم­شناسی» که به اندیشه خود و دیگری مربوط بود، دانشجویان باید متن یک صفحه­ای خود را در این­باره تهیه و تنظیم کنند. در این­باره لازم است دانشجویان تلاش کنند تصویر دیگری را در اندیشه یکی از گروهها، اقوام، اهالی و... بررسی نمایند. برخی از موضوعات مورد بررسی را برای نمونه می­نویسم. دانشجویان می­توانند از این نمونه­ها ایده گرفته و خودشان اقدام به انتخاب موضوع نمایند:

• نگاه مردم ایران به مردم یکی از کشورهای دنیا (امریکا، اسرائیل، فلسطین، عراق، افغانستان، تاجیکستان، ترکیه، و برعکس)؛
• نگاه اهالی یک شهر و منطقه به اهالی شهر و منطقه­ای دیگر (آمل به نور، آمل به بابل، تهران به مازندران، بابل به بابلسر، قائمشهر به ساری و...)؛
• نگاه افراد یک قوم به قوم دیگر (مازنی به گیلکی، مازنی به ترک، مازنی به کرد، لر به عرب، قارس به بلوچ، و...)؛
• نگاه افراد یک شهر به یک قشر (آملی­ها به قشر دانشجو، آملی­ها به بازاریها، بابلسریها به ماهیگیران، و...)؛
• نگاه جنسیتی (پسر به دختر، دختر به پسر، زن به مرد، زن به پسر و...)؛
• نگاه سنی (میان­سالان به جوانان، جوانان به پیران، کودکان به جوانان و...)؛
• نگاه طبقه­ای (سرمایه­داران به طبقه متوسط، نیازمندان به سرمایه­داران، و...)؛
• و... .

در هر کدام از این موارد، دانشجو باید تلاش کند آنچه یک گروه از افراد نسبت به گروه دیگر می­اندیشند، به­ویژه پیش­فرضها؛ خاطراتی که از افراد گروه مقابل در ذهن­شان باقی و برجسته مانده؛ و... را بررسی نمایند.

انسان­شناسی فرهنگی:

همانگونه که در کلاس بیان شد، دانشجویان باید ده موضوع دقیق برای پژوهش­های انسان­شناسی فرهنگی انتخاب کرده، و شرایط بررسی این موضوعات را نشان دهند: دسترسی خاص و عام به موضوع؛ دروازه­بانهای رسمی و... میدان؛ ربط ارزشی پژوهشگر با موضوع؛ و... .

جامعه­شناسی ایلات و عشایر:

بر اساس پرسشهای دانشجویان، لازم است توضیح داده شود که چه موضوعاتی را نمی­توان برای این درس برگزید:

• کتابهایی که مستقیما به ایلات و عشایر اشاره دارند؛ مانند کتابهای مرتبط با مردم­شناسی و جامعه­شناسی ایلات و عشایر؛
• کتابهایی که به مستقیما به معرفی اقوام پرداخته­اند. برای نمونه اگر کتابی درباره قوم لر بود، نمی­توان معرفی این کتاب را به عنوان موضوع پژوهش برگزید.
• از آنجا که درباره همه ایلات و عشایر ایران تعداد بسیاری کار پژوهشی انجام شده است، بررسی این ایلات هم نمی­تواند موضوع پژوهش باشد.

به جای اینها می­توان به معرفی:

• اقوام کوچنده و نظام ایلی و عشیره­ای در کشورهایی دیگر مانند عراق، افغانستان، عربستان، سوئد، چین و... پرداخت. منابع اینترنتی لاتین، در این­باره می­تواند داده­های زیادی در اختیار دانشجویان قرار دهد. لازم به توضیح نیست که استفاده از تنها یک یا دو منبع برای چنین معرفی­هایی، پسندیده نیست.
• افراد و انسان­شناسان ایرانی و خارجی که به بررسی ایلات و عشایر پرداخته و از این راه، به شهرت رسیده­اند. درباره هر یک از این افراد، باید به تمام پژوهشها و آثار ایشان اشاره شود، علایق ایشان مشخص گردد (مثلا توجه و تمرکزشان بر کدام بخش از زندگی عشایر بود) و... .
• ایلات و عشایر در کتابهای غیرمستقیم و فیلمها: برای نمونه اشعاری که در فرهنگ بختیاری نوشته شده، تحلیل محتوا شده و عناصر زندگی عشایری بازنمایی شده در آنها نشان داده شود. یا رمانهای اجتماعی­ای که وقایع آن به ساختار و زندگی ایلیاتی مرنبط است. یا کتابهای تاریخ تحولات اجتماعی ایران که به نقش ایلات و عشایر در این تحولات اشاره دارند، یا فیلمها و سریالهایی که بخشی از زندگی عشایری را نشان می­دهد یا... . در همه این موارد، لازم است تمام اطلاعات مربوطه در این­باره از منابع و اسناد گوناگون استخراج شود.